Furkroja olbrzymia

Furkroja olbrzymia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	furkroja
Gatunek	furkroja olbrzymia
	Nazwa systematyczna
	Furcraea foetida (L.) Haw.; Syn. Pl. Succ.: 78 (1812)
Synonimy
	Agave commelyni Salm-Dyck; Agave foetida L.; Agave gigantea (Vent.) D.Dietr.; Agave madagascariensis (Haw.) Salm-Dyck; Funium piliferum Willemet; Furcraea barillettii Jacobi; Furcraea commelyni (Salm-Dyck) Kunth; Furcraea gigantea Vent.; Furcraea madagascariensis Haw.; Furcraea viridis Hemsl.; Aloe foetida (L.) Crantz;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Furkroja olbrzymia, również fourcroya olbrzymia, konopie z Mauritiusa (Furcraea foetida (L.) Haw.) – gatunek rośliny z rodziny szparagowatych. Pochodzi z północnej Ameryki Południowej, introdukowany na wszystkich kontynentach poza Antarktydą^[3]. W uprawie spotykany w krajach tropikalnych (Mauritius, Reunion, Madagaskar).

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina podobna do agawy. Liście zebrane są w rozetę, duże, dorastające do 2,5 m długości i 25 cm szerokości, kształtu odwrotnie jajowato-lancetowatego, szorstkie odosiowo, całobrzegie. Kwiaty białawe, zebrany w rozgałęziony kwiatostan, wyrastający na głąbiku, która osiąga wysokość nawet do 10 metrów^[4].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Rośliny włókniste: Rośliny te były historycznie wykorzystywane jako rośliny włókniste. Włókno pozyskiwane z liści można wykorzystać do wyrobu sznurów, tkanin, gobelinów, mat, hamaków i worków. Krótsze włókna nadają się do produkcji pędzli i tapicerki. Do produkcji papieru wykorzystano stare liny i odpady tekstylne^[5].

Rośliny ozdobne: Furkroja olbrzymia jest uprawiana jako roślina ozdobna w ogrodach, zwłaszcza jej pstre kultywary. Sadzi się ją również w celu zapobiegania erozji gleby, a także w żywopłotach, aby stworzyć skuteczną barierę przed ludźmi i zwierzętami, na przykład wzdłuż torów kolejowych w Indiach i na Sri Lance. Na Sri Lance sadzi się ją również jako pas przeciwpożarowy. Głąbiki służą do budowy szałasów oraz ogrodzeń^[5].

Rośliny lecznicze: Wywar z liści stosuje się zewnętrznie w leczeniu reumatyzmu i paraliżu, a wyciąg alkoholowy z liści jest zalecany jako środek moczopędny w przypadku obrzęków. Naparowi z miąższu głąbika przypisuje się leczeniu obrzęków. Sok z liści nakładany jest na ropne rany i stosowany na włosy, aby nadać im połysk i zapobiec wypadaniu włosów. Na Mauritiusie wywar z korzenia jest często spożywany na gorączkę i jest uważany za orzeźwiający. W Portoryko ekstrakty z korzeni są używane jako tonik oczyszczający krew, a suszone liście są używane do kontrolowania obrzęków i przyspieszania gojenia się ran. W Brazylii wywary z korzeni stosuje się jako środek moczopędny i przeciw chorobom wenerycznym, na obrzęki i nowotwory aplikuje się lekko prażone fragmenty liści, a sok z prażonych liści aplikuje się na wrzody i rany. Wywar z liści jest stosowany jako środek owadobójczy dla zwierząt domowych. Na Madagaskarze sok z liści jest lokalnie stosowany jako środek owadobójczy przeciwko Trichispa sericea. Liście są również używane jako trucizna dla ryb^[5].

Inne zastosowania: Liście wykorzystywane są do prania. Jako nawóz stosuje się popiół ze spalonych łodyg^[5].

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Rozmnażanie: z bulwek wyrastających w pachwinach odgałęzień kwiatostanu, które łatwo odpadają i służą do wegetatywnego rozmnażania^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-07-16]. (ang.).
↑ Urs Eggli: Illustrated Handbook of Succulent Plants: Monocotyledons. Springer, 2012, s. 81. ISBN 978-3-642-56715-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e M. Brink, E.G. Achigan-Dako: PROTA4U: Furcraea foetida (L.) Haw.. (Plant Resources of Tropical Africa. [dostęp 2021-07-15].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-07-16]. (ang.).

[mono-4] Urs Eggli: Illustrated Handbook of Succulent Plants: Monocotyledons. Springer, 2012, s. 81. ISBN 978-3-642-56715-5.

[prota-5] M. Brink, E.G. Achigan-Dako: PROTA4U: Furcraea foetida (L.) Haw.. (Plant Resources of Tropical Africa. [dostęp 2021-07-15].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]